Zdecydowana większość instrumentów muzycznych do prawidłowego funkcjonowania wymaga odpowiedniego nastrojenia. Instrument nienastrojony brzmi fatalnie i jest męką zarówno dla grającego jak i osób słuchających. Perkusja nie jest żadnym wyjątkiem i ten instrument też należy odpowiednio nastroić i zestroić. Oczywiście ilu perkusistów, tyle może być teorii czy technik strojenie natomiast są pewne niezmienne czynności techniczne, które należy wykonać. Przede wszystkim należy wiedzieć, że zestaw perkusyjny składa się z wielu elementów, z których cześć wymaga nastrojenia i zestrojenia ze sobą. Mowa tu o wszystkich kociołkach, które wyposażone są w membrany.
Od czego zaczynamy strojenie?
Przystępując do strojenia należy przede wszystkim zaopatrzyć się w nowe naciągi. To od którego kociołka rozpoczniemy jest kwestią bardzo indywidualną każdego perkusisty. Są perkusiści, którzy rozpoczynają strojenie zestawu od nastrojenia werbla a potem do niego dostrajają resztę bębnów, ale są i tacy, którzy rozpoczynają strojenie od najmniejszego toma i chronologicznie przechodzą do coraz większych kociołków. Można też wpierw nastroić trzy podstawowe elementy – werbel, bęben centralny i tzw. Studnię (floortom) a następnie pozostałe tomy do nich dostrajamy. Warto podczas strojenia przeczyścić szmatką wszystkie te miejsca korpusu, które są na co dzień ciężko dostępne gdy mamy założoną i naciągniętą membranę. Każdy kocioł posiada dwie membrany – górną, czyli tę, w którą uderzamy pałką i dolną – tzw. rezonującą. Sposób strojenia wszystkich bębnów odbywa się w bardzo podobny sposób. Czyli na początku dokręcamy ręcznie wszystkie śruby do utraty pewnego luzu a następnie przechodzimy do dokręcania membrany kluczem. Te dokręcanie musi być równomiernie dokonywane i najlepiej robić to naprzemiennie po przekątnej okręgu, tak by zniknęły niepożądane fałdy na membranie. W pierwszej fazie robimy taką samą ilość małych obrotów kluczem na każdej ze śrub. Strojenie powinno rozpocząć się od membrany górnej, która odpowiedzialna jest za wysokość brzmienia. Membrana dolna natomiast strojona jest w następnej kolejności i odpowiada za długość (i jakość) wybrzmiewania.
Strojenie właściwe
Gdy membrana jest równo ułożona na korpusie możemy przystąpić do właściwego strojenia (tzw. dostrajania – z ang. „fine tunning”). Lekko naciskamy kciukiem środek membrany natomiast pałką delikatnie uderzamy przy krawędzi tuż obok śruby. W międzyczasie delikatnie dokręcamy śruby do momentu, aż uzyskamy przy krawędzi jednakową wysokość dźwięku przy każdej ze śrub strojących. Podobnie stroimy membranę rezonującą, czyli dolną. Należy przy tym pamiętać, że nie jest to szybki proces i wymaga niekiedy zrobienia kilku kółeczek zanim uzyskamy jednakową wysokość przy każdej ze śrub. Najlepiej stroić tomy pod konkretny dźwięk. To jakie interwały chcemy uzyskać pomiędzy poszczególnymi półkotłami jest oczywiście sprawą indywidualną każdego perkusisty. Układy mogą być bardzo różne, ale najczęściej są to odległości tercji lub kwarty. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że w przypadku werbla stroimy go zawsze przy wyłączonych sprężynach, przy czym werbel najczęściej stroi się do dźwięku, np.: D, E lub Es. W przypadku werbli piccolo stroimy wyżej i może to być np.dźwięk F lub Fis.
Jak często stroić perkusję?
To jak często stroić perkusję zależy przede wszystkim od tego jak często się ona nam będzie sama rozstrajać i od tego jak często będziemy chcieli zmienić jej brzmienie. Trzeba mieć świadomość, że grając na perkusji zestaw otrzymuje porcję drgań a to sprawia, że śruby mocujące mogą zacząć z czasem się luzować. Tak więc stroimy w tedy, gdy słyszymy że jest potrzeba.
Pamiętajcie, że perkusja jak każdy inny instrument musi dobrze brzmieć w danym utworze. Dlatego wielu perkusistów w studio dostraja perkusję właśnie pod konkretny utwór czyli do jego tonacji.
Urządzenia przydatne do dokładnego strojenia to stroiki, które sa dziś powszechnie dostępne na rynku – choćby czy .
Co zrobić, gdy perkusją często się rozstraja?
Zwłaszcza w takich leciwych i niskobudżetowych zestawach może dochodzić do częstego poluzowywania się śrub. Najlepszym i jednocześnie najtańszym sposobem na pozbycie się tej przypadłości jest zastosowanie dodatkowych podkładek teflonowych lub stricte zaprojektowanych pod to gadżetów, które oferuje choćby firma TAMA.
Podsumowanie
To jakiej techniki użyjecie podczas strojenie jest najmniej ważne, bo przede wszystkim najważniejsze jest aby cały zestaw dobrze ze sobą współbrzmiał. Dlatego podczas strojenia warto wziąć pod uwagę brzmienie blach, jakimi dysponujemy, które mają z góry określoną wysokość i przestroić się ich nie da:). Dopiero dobre zestrojenie każdego elementu perkusji ze sobą będzie mogło zaowocować pożądanym brzmieniem. Co do strojenia pod dźwięk, można robić to przy pomocy jakiegoś instrumentu klawiszowego lub wyżej wspomnianych . Bardziej wytrawni i zaprawieni w boju perkusiści robią to często na słuch.
Zobacz: DrumDial / Tension Lock / Tune bot